Doğu Anadolu Bölgesi'nde bulunan Ağrı, Ardahan, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Hakkâri, Iğdır, Kars, Malatya, Muş, Tunceli ve Van illerinin kalkınması için kurulan DAP Bölge Kalkınma İdaresi'nin DAP Eylem Planı açıklandı.

Kalkınma Bakanlığınca hazırlanan DAP Eylem Planı (2014-2018) ile bölgenin mevcut sorunlarının çözülmesi, illerde altyapı sorunlarının giderilerek daha modern ve yaşanabilir kentler oluşturulması ve bölgede ekonomik kalkınmanın, sosyal gelişmenin hızlandırılması hedefleniyor.

Bu kapsamda, 2008 yılında 863 milyon lira olan DAP Bölgesi kamu yatırımları 2014'te 4 kat artışla 3,2 milyar liraya yükseltildi. Bölgeye 2014-2018 döneminde yapılması planlanan yatırımların tutarı da 21 milyar 16 milyon lira olarak öngörüldü.

Yatırımların 10 milyar 381 milyon lirasının altyapı, kentleşme ve çevre koruma alanında gerçekleştirilmesi planlandı. Beşeri-sosyal sermayenin ve sosyal altyapının güçlendirilmesi için 6 milyar 653 milyon lira, gıda ve tarım sektörlerinde verimlilik ve katma değerin artırılması için 3 milyar 454 milyon lira, sanayi ve hizmetler sektörünün güçlendirilmesi için 502 milyon lira, kurumsal kapasitenin geliştirilmesi için ise 26 milyon lira yatırım öngörüldü.

DAP İLE 1 MİLYON HEKTAR ARAZİ TOPLULAŞTIRILACAK

DAP Eylem Planı kapsamında gıda ve tarım sektörlerinde verimlilik ve katma değerin artırılması başlıca hedefler arasında yer alırken, bu doğrultuda sulanan tarım arazisi varlığının artırılması için altyapı yatırımlarının hızlandırılması ve modern sulama sistemlerinin yaygınlaştırılması planlandı.

Eylem Planı dönemi sonuna kadar, bölgede yaklaşık 1 milyon hektar arazide toplulaştırma ve tarla içi geliştirme çalışmaları tamamlanacak.

Plan kapsamında Havza Bazlı Meyvecilik Master Planı ve DAP Bölgesi Hayvancılık Yatırım Havzaları Master Planı hayata geçirilecek. Belli sayıda büyükbaş anaç hayvana sahip olan işletmelere damızlık boğa ve damızlık koç/teke dağıtımı için yüzde 80, ahır ve ağılların onarım veya yeniden yapımı için yüzde 50 hibe desteği sağlanacak.

BÖLGE SANAYİSİNE DE ETKİSİ OLACAK

DAP Eylem Planı ile bu bölgedeki sanayi ve hizmetler sektörlerinin güçlendirilmesi de öncelikler arasında yer alacak. Bu kapsamda, bölgede yapımı devam eden OSB'ler biran önce tamamlanacak. Girişimciliği teşvik etmek amacıyla yeni işletme geliştirme merkezleri oluşturulacak. Sanayi sektörünün ihtiyaç duyduğu nitelikte ara eleman yetiştirmek üzere, sürekli eğitim merkezlerinin kurulması desteklenecek.

Ayrıca, bölgede arama ve sondaj faaliyetleri hızlandırılacak, bölgesel düzeyde maden haritaları güncellenecek, ekonomik potansiyeli yüksek madenler belirlenerek yatırımcıya sunulacak.

Başta İran olmak üzere komşu ülkelerle ticari ilişkiler geliştirilecek, bu kapsamda öncelikli olarak Doğubayazıt'ta İran ile yerli sanayicilerin kullanımına yönelik özel destekli ortak organize sanayi bölgesi kurulması için çalışmalar gerçekleştirilecek.

Doğu Anadolu Bölgesinde serbest bölge kurulmasının ekonomiye katkısının araştırılacağı fizibilite çalışmaları yapılacak.

DAP BÖLGESİNE BÜYÜK TEŞVİK

Ekonomik kalkınma ve istihdam sorunlarının çözümü noktasında bölgede yaklaşık 10 bin işletmeye destek sağlanacak.

Özel sektör yatırımları açısından bölgenin daha cazip kılınmasına ilişkin çalışmalar yapılacak.

Bölgenin kış turizm potansiyelinden azami ölçüde faydalanabilmek amacıyla "Kış Turizmi Strateji Belgesi" hazırlanacak. Bölgenin kış turizmi potansiyeli değerlendirilerek öncelikli alanlar belirlenecek, kış turizmi merkezlerine yönelik yatırım planlaması yapılacak ve kış turizm merkezlerinde yeni işletmecilik modelleri geliştirilecek.

Bölgenin karayolu, demiryolu ve havayolu ulaştırma ağları güçlendirilecek. Güneş enerjisi ve biyogaz başta olmak üzere yenilenebilir enerji potansiyelini değerlendirmeye yönelik fizibilite çalışmaları sürdürülecek.

BÖLGENİN BİLİŞİM ALTYAPISI GÜÇLENDİRİLECEK

Faal durumda olan Kamu İnternet Erişim Merkezlerinden hizmet sunumuna devam edilecek, bu merkezlerden, yerel yönetimler altında faaliyet gösterenler ve yeni kurulacak olanlar Kamu Bilişim Merkezleri olarak yapılandırılacak ve söz konusu merkezlerin işletilmeleri yerel yönetimlerce yapılacak.

İnternet kullanım oranlarının düşük olduğu bölgede yerel yönetimlerin belirleyeceği yoğunluğun yüksek olduğu meydan, park, kültür merkezi, müze ve diğer noktalarda ücretsiz kablosuz internet erişim noktaları (Wi-Fi) kurulacak, yatırım ve işletme maliyetleri yerel yönetimlerce karşılanacak.

Teknoloji geliştirme bölgeleri ve OSB'ler için yüksek hız ve kalitede internet erişim imkânı sunan fiber teknoloji altyapısı yaygınlaştırılacak.

Kalkınma Bakanlığınca hazırlanan DAP Eylem Planına göre (2014-2018), beşeri-sosyal sermayenin ve sosyal altyapının güçlendirilmesi amacıyla, okul öncesi eğitimde fiziki altyapı iyileştirilecek, okullaşma oranları artırılacak. Bu dönemde okul öncesi eğitimde 4-5 yaş olan okullaşma oranı, bölge illerinin tamamında Onuncu Kalkınma Planı hedefi olan yüzde 70'e yükseltilecek. Bu çerçevede; derslik başına düşen öğrenci sayısının 20 olacağı varsayılarak, plan döneminde okul öncesi eğitim için toplam 4 bin 264 derslik yapılacak.

İlköğretimde ve ortaöğretimde de derslik başına düşen öğrenci sayısı azaltılacak, fiziki altyapı ihtiyacı giderilecek. Bölgede ilköğretimde derslik başına düşen öğrenci sayısının 30'un üzerinde olan illerde, 30'a düşürülmesi amacıyla 3 bin 36 derslik yapılacak. İlköğretimde derslik başına düşen öğrenci sayısı 30 ve altında olan illerin ihtiyacı, il özel idaresi gelirlerinden karşılanacak.

Ortaöğretimde,12 yıllık zorunlu eğitime geçiş için fiziki altyapı ihtiyacı giderilecek. Plan döneminde bölgede ortaöğretimde derslik başına düşen öğrenci sayısının 33'e düşürülmesi amacıyla 11 bin 563 derslik yapılacak. Böylece söz konusu dönemde bölgede yaptırılacak derslik sayısı 18 bin 863'ü bulacak.

Ayrıca devam eden 17 bin 352 kapasitelik pansiyon inşaatları tamamlanacak ve mevcut pansiyonların kapasite kullanım oranlarının yükseltilmesi amacıyla, taşımalı eğitim faaliyetleri de dikkate alınarak gerekli tedbirler alınacak.

16 BİN 850 KİŞİLİK YURT KAPASİTESİ OLUŞTURULACAK

Okuma kültürünün yaygınlaştırılması için mevcut okullar bünyesinde 152 zenginleştirilmiş kütüphane yapılacak. İŞKUR tarafından bölgede ihtiyaç duyulan alanlarda yürütülen işgücü yetiştirme programlarının kapsamı genişletilecek, işbaşı eğitimlerine ve çalışanların mesleki yeterliliklerinin artırılmasına ağırlık verilecek. Rehberlik, araştırma, bilim ve sanat merkezleri kurulacak.

Zihinsel engelli çocuklara yönelik eğitim altyapısı iyileştirilecek. Öğretmenlerin bölgede çalışmalarının özendirilmesi ve mevcut öğretmenlerin en az 4 yıl olmak üzere uzun süre kalmalarının sağlanması amacıyla konut imkânlarının sınırlı olduğu yerlerde eğitim ikamet merkezleri artırılacak.

Bölge üniversitelerinde öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısı azaltılacak. Bölge üniversitelerinde öğretim üyesi başına düşen lisans ve ön lisans toplam öğrenci sayısının Onuncu Kalkınma Planı hedefi olan 36'ya düşürülmesi amacıyla öğretim üyesi yetiştirme programlarında ve ilgili diğer kadrolarda yeterli artış sağlanacak. Yurt sayısı ve kapasitesi alternatif finansman modelleri de kullanılarak, 16 bin 850 kişilik yurt kapasitesi oluşturulacak. Bunun 4 bini kiralama yöntemiyle sağlanacak, 12 bin 850 öğrencilik kapasite ise yatırım programı kapsamında yapılacak.

KIRSAL KESİMİN SAĞLIK HİZMETLERİNE ERİŞİMİ ARTIRILACAK

Birinci, ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmetlerinin fiziki ve teknik altyapısı iyileştirilecek. Kırsal kesimin sağlık hizmetlerine erişimi artırılacak. Kar motosikleti, T-15 tipi tıbbi donanımlı ambulans ve T-16 tipi arazi hizmetleri için ambulans temin edilerek acil sağlık hizmetlerinin sunumuna yönelik sağlık altyapısı iyileştirilecek. Madde bağımlılığıyla mücadele altyapısı güçlendirilmesi kapsamında 3 Çocuk ve Ergen Madde Bağımlılığı Tedavi Merkezi kurulacak.

Anne-çocuk sağlığına yönelik altyapı hizmetleri iyileştirilecek ve eğitim faaliyetleri yaygınlaştırılacak. Sağlık turizmi potansiyeli yüksek olan iller için pazar araştırmaları yapılacak ve altyapı güçlendirilecek. Sağlık turizmi alanında çalışmayı planlayan üniversitelerin belli alanlarda uzmanlaşması sağlanacak.

Sosyal hizmet merkezleri altyapısı güçlendirilecek. Engellilerin sosyal yaşama adapte olmalarına yönelik altyapı ihtiyacı karşılanacak. Yaşlıların bakımına yönelik huzurevi ihtiyacı karşılanacak. Korunmaya ve bakıma muhtaç çocukların barınma ve sosyal hizmet ihtiyaçları karşılanacak. Bölgenin sosyal analiz çalışması hazırlanacak. Sosyal Etkileşim Programı uygulamaya geçirilecek.

KÜLTÜR VARLIKLARININ ENVANTERİ ÇIKARILACAK

Kent müzeleri sayısı artırılacak. "Kamu Eliyle Yapılan Kültür Yatırımlarına Destek Projesi" kapsamında ihtiyaç duyulan yerlerde eş finansman yöntemiyle en az yüzde 50 yerel yönetim bütçesi katkısıyla kent müzeleri kurulacak. Kültür ve tabiat varlıkları ile kentsel sit alanlarında iyileştirme çalışmaları ile vakıf eserlerinin onarımı ve restorasyonu yapılacak. Bölgedeki kültür varlıklarının envanteri çıkarılacak. Kültür hizmetlerine erişim artırılacak, okuma kültürünün geliştirilmesi sağlanacak. Kültür ve sanat faaliyetleri çeşitlendirilecek, toplumun tüm kesimlerinin erişimi sağlanacak.

İl ve ilçe merkezlerinde gençlik merkezleri kurulacak. Yöre halkının kış sporlarına erişiminin kolaylaştırılması amacıyla küçük ölçekli yeni tesisler yapılacak. Halkın sportif faaliyetlere aktif katılımını sağlamak amacıyla spor tesislerinin sayısı artırılacak ve mevcutların altyapıları geliştirilecek.

Kurumsal kapasitenin geliştirilmesi kapsamında, il müdürlüklerinin eğitim ihtiyaçları analiz edilecek ve ihtiyaç duyulan alanlarda eğitim programları düzenlenecek.

DAP BÖLGESİNDE YAŞANAN GELİŞMELER

Geçtiğimiz Cumartesi günü Atatürk Üniversitesi Oditoryum Salonu'nda yapılan DAP Eylem Planı tanıtım toplantısında 12 yılık gelişmeleri özetleyen Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, şunları söyledi: “2002-2014 döneminde bölgeye 17,4 milyar TL yatırım ödeneği. DAP bölgesi kamu yatırımları toplamı 2002 yılında 485 milyon TL iken, 2014 yılında 6,6 kat artarak 3,2 milyar TL oldu. 2014 yılı Türkiye toplamı kamu yatırım ödenekleri 2002 yılına göre yüzde 262 artmışken, DAP bölgesinde söz konusu artış yüzde 566 oldu. Eğitimde DAP bölgemizde eğitime büyük önem veriyoruz. Bölgede yapılan kamu yatırımları içerisindeki eğitim sektörünün payı hükümetlerimiz döneminde yüzde 12,5'den yüzde 29,7'ye yükselmiştir. İlköğretimde brüt okullaşma oranı yüzde 89'dan yüzde 114,1'e; ortaöğretimde ise yüzde 29'dan yüzde 85'e çıkmıştır. Derslik başına düşen öğrenci sayısı ilköğretimde 35'ten 29'a; ortaöğretimde ise 28'den yüzde 29'a çıkmıştır. Söz konusu artışın sebebi 12 yıllık zorunlu eğitim ile birlikte okullaşma oranlarında görülen artıştır. Öğretmen sayısı ilköğretimde yüzde 347 artış göstererek 54 bin 46'ya; ortaöğretimde yüzde 113 artarak 20 bin 415'e ulaşmıştır. Bölgeye 2 bin 498 adedi 2014 yılında olmak üzere toplam 28 bin 705 ilave derslik inşa ettik ve böylece derslik sayısını 54 bin 303'e çıkardık. Bölgemizde 10 devlet üniversitesi kurduk. Bölge üniversitelerine toplam 2,3 milyar TL yatırım gerçekleştirdik. Bölge üniversitelerinde öğrenim gören öğrenci sayısı 94.747'den 278.342'ye ulaştı. Bölgedeki beş üniversitemizde merkezi araştırma laboratuvarı kurulumu tamamlandı. 2016 yılı sonu itibarıyla bölgedeki tüm üniversitelerimizde merkezi araştırma laboratuvarları kurulmuş olacaktır. Gençlik ve spor alanında toplam 3,1 milyar TL'lik yatırım gerçekleştirdik. Yurt kapasitesini 23 bin 702'dan 44 bin 295'e çıkardık. Ardahan'da 2, Bingöl'de, Bitlis'te, Malatya'da, Muş'ta ve Ağrı'da birer olmak üzere 7 Gençlik Merkezinin yapımını tamamladık. 25 bin seyirci kapasiteli Malatya Stadyumu projesine 2012 yılında başladık. Yüzde 65 oranında tamamlanan tesisimizi en kısa zamanda tamamlayacağız. 23 bin 000 seyirci kapasiteli Elazığ Stadyumu projesini onayladık.”

0