KİM KİMDİR FİRMA REHBERİ Hemen Üye Ol Üye Girşi
Uye Girişi
Giriş
Beni Hatırla
Yeni Üye Kayıt
Haber sitemizin aktivitelerinden yararlanmak için üyelik başvuru yapın.
Hemen Üye Olun
Uye Hizmetleri
 
13 Temmuz 2025 Pazar
°C

Beki'nin diwon cebexçuri isimli kitabı çıktı

Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Abdulaziz Beki tarafından kaleme alınana ve ilk Zaza’ca divan olma özeliğini taşıyan “Diwon Cebexçuri” yayınlandı.

Beki`nin diwon cebexçuri isimli kitabı çıktı
30 ARALIK 2015 ÇARŞAMBA 23:26
0
2991
0
AA aa

 Eser hakkında konuşan Prof. Dr. Abdulaziz Beki, Zaza'ca dilinin çok zengin bir muhtevaya sahip olduğunu söyledi. Dillerin, Kur'an-ı Kerim'de Allah'ın ayetleri diye vasıflandırıldığını ifade eden Beki, “Yer ve gök nasıl Allah'ın ayetleriyseler dillerimizin ve renklerimizin farklı oluşu da Allah'ın ayetleridir” dedi.

Yayınlanan divanın uzun yılların birikimi olan bir eser olduğunu belirten Beki, “Geçmişte bazı diller, anlamsız ve gereksiz bazı yasaklardan dolayı gelişemediler. Bunların başında Zazaca geliyor. Bu konuda bana bir heyecan geldi ve çalışmalara başladım. Kaleme aldığım Diwon Cebexçuri kitabı yılların birikimidir. Daha önce Kürtçe ve Osmanlıca şiirler yazdım ve Osmanlıcayı çok seviyorum. Divan Edebiyatı, Tanzimat Edebiyatı ve Servet-i Fünun bunların yazar ve şiirlerine hayranım ve bazılarını da ezberledim” diye konuştu.

Dillerin önündeki yasaklar kalkınca Zazaca çalışmalara başladığını ifade eden Beki, “Zazaca çalışmalarıma başladım. Yazdım, test ettim. İçeriği zengin ve aynı zaman da kafiyeli olsun istedim. Uzun bir çalışma ardından Diwon Cebexçuri adıyla bu eser ortay çıktı. Bingöl üniversitesine bir hediyemiz olsun dedik. İnşallah faydalı olacaktır. Yaptığım bu çalışmalar sonucunda şunun farkına vardım. Zazaca dilinin pek çok dilden daha gelişmişliği vardır, kaide ve kural olarak. Daha doğrusu Zazaca zengin bir dildir.” dedi.

Dört dilde de şiir yazdığını belirten Beki, “Ahmed-î Xanî iki dille şiir yazmış. Ben de Zazaca olarak bir deneyeyim dedim ve çalışmaya başladım. Dört dille şiir yazdım ve bunlar 133 başlık altında toplam bin 500 beyitten oluşuyor” diye belirtti.

Bingöl Üniversitesi'ne geldiğinde Zazaca dili ile ilgili çalışmalara biraz daha hız verdiğini belirten Beki, sözlerine şöyle devam etti: “Bingöl Üniversitesi'nde tezli ve tezsiz olmak üzere yüksek lisans bölümleri açıldı. Yüksek lisansa 50 kişi alınacak ama 500'den fazla başvuru olmuştu. Dolayısıyla Zazaca'ya ilgi ve alakalı çok olduğu için neredeyse elimizde Zazaca kaynak yoktu. Arapça gramerine dayanarak, Zazaca gramer yazdım. Bütün dillerin mantığı ortaktır. Her dillin geçmişi ve geleceği vardır. Bir gramerin tespiti şiir ile olur. Bu şekilde çalışmalarımıza devam ettik ve güzel eserler ortaya çıktı.”

Diwon Cebexçuri kitabının editörü, Zaza Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Görevlisi Murat Varol ise kitabı teknik açıdan değerlendirerek şunları söyledi: “Klasik edebiyat, muhteva ve şekil özellikleri bakımından dinî eserdir. Özellikle Allah sevgisi veya korkusu, peygamberlere duyulan sevgi, manevi aşk, kutsal yerler, dinî ve ahlaki öğeler bu eserin temel konuları arasındadır. Zaza edebiyatındaki klasik metinler çoğunlukla mevlitler şeklinde yazılmıştır. Mevlitler dışında bir de siyer kitabı bulunmaktadır. Molla Abdulaziz Beki'nin divanı, yayımlanan Zazaca eserler arasında, şekil ve içerik bakımından ilk divan sayılabilecek bir eserdir. Eser aynı zamanda zengin içeriği, yalın ve akıcı dili ile dikkat çekmektedir.”

Divanda Zazaca, Türkçe ve Arapça şiirlerin de yer aldığını belirten Varol, “Ancak divan ağırlıklı olarak Zazaca içeriktedir. Divanda toplamda 133 şiir bulunmaktadır. Bunların içerisinde 2 Arapça şiir bulunmaktadır, divanın 9. bölümünün tamamı da Türkçe şiirlerden oluşmakta ve 11 şiir barındırmaktadır. Divanın 6. bölümünde ilk üç şiir ise tercümedir. Bunların dışında divanda bulunan bütün şiirler Zazaca yazılmıştır. Türkçe, Arapça ve tercüme şiirleri çıkarttığımızda geriye 117 Zazaca şiir kalmaktadır” diye konuştu.

Divan, toplamda bin 64 beyit, 164 dörtlük, 19 beşlik, bir de serbest vezinli bir şiir bulunduğunu vurgulayan Varol, “Divanda 9 Arapça beyit, 115 Türkçe beyit, 7 Türkçe dörtlük, 20 de tercüme beyit yer almaktadır. Türkçe, Arapça ve tercüme beyitlerin dışında kalan; 920 beyit, 157 dörtlük, 19 beşlik ise Zazaca'dır. Abdulaziz Beki'nin divanı 10 bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler, “1.Xeritê Baweri, 2.Sadê Hicaz, 3.Nasihat/İrşad, 4.Keşkûl, 5.Ğezêl/Dêr/Kelom, 6.Yenê İlhom, 7.Faslon Hayat, 8.Gêmiyê Vaton, 9.Rewaqê Şi'ron Tırki, 10.Helqê Pêyin” şeklindedir. Bunların dışında divanın başında ve sonunda bölümlerden bağımsız olarak birkaç beyit bulunmaktadır” ifadelerini kullandı.

 

YORUM YAZIN
Profiliniz ziyaretci statüsünde görünüyor. Yorumlarınız aşağıdaki isimle yayınlanacaktır
Değiştir
Dilerseniz web sitemize üye olarak daha özgün bir profil oluşturabilir ve yorumlarınızı hesabınızdan takip edebilirsiniz
Kodu Girin
Yapacağınız yorumların şiddet ve hakaret içermemesine lütfen dikkat edin. Aksi taktirde yorumlarınız onaylanmayacaktır. Gönder
12.07.2025
00:58
12Bingölspor`dan sponsorluk çağrısı!
12Bingölspor'dan sponsorluk çağrısı!
Yönetim kurulu üyeleri haricinde bir sonuç alınamadığını ve takıma dışarıdan hiçbir maddi destek bulunamadığını vurgulayan Başkan Özturan; 'Gerekli destekleri sağlayamazsak bu durum bizlerin tek başına üstelenebileceği bir yük değildir. Herkesi, takımımıza sahip çıkmaya davet ediyorum!'
12.07.2025
00:54
Seven`den ‘Terörsüz Türkiye` vurgusu
Seven'den 'Terörsüz Türkiye' vurgusu
AK Parti Bingöl İl Başkanı Yılmaz Seven: 'Terörsüz bir Türkiye, sadece güvenlik açısından değil, sosyal ve ekonomik açıdan da büyük bir dönüşümün kapılarını aralayacaktır.'
11.07.2025
18:32
Bingöl`de aranan şahıs yakalandı, kırsalda uyuşturucu ele geçirildi
Bingöl'de aranan şahıs yakalandı, kırsalda uyuşturucu ele geçirildi
Bingöl Jandarma Komutanlığı ekiplerince yürütülen çalışmalarda 4 yıl 10 ay kesinleşmiş hapis cezası bulunan şahıs Garip Köyü'nde yakalandı. Sağgöze Köyü kırsalında ise 1.410 kök kenevir ve silah ele geçirildi, iki şahıstan biri yakalandı.
11.07.2025
18:30
DEM Parti Önergesine Yanıt İstedi
DEM Parti Önergesine Yanıt İstedi
DEM Parti gurubundan yapılan açıklamada: 'DEM Parti Belediye Meclis grubu olarak yaklaşık 4 ay önce verdiğimiz önergeye de hala cevap verilmemiştir ve Bingöl Belediyesi yaptığı torpillerle Bingöl gençlerinin vicdanının altında kalmıştır' denildi.
11.07.2025
17:59
LGS`de 500 tam puanla Türkiye birincisi oldu
LGS'de 500 tam puanla Türkiye birincisi oldu
Bingöl merkez TOBB Cevdet YILMAZ Ortaokulu öğrencisi Ahmet Kerem Katar, 2025 Lise Giriş Sınavı'nda (LGS) 500 tam puan alarak Türkiye birincisi oldu! Sonucu 'Bingöl'ümüzü gururlandıran büyük başarı!' notuyla paylaşan Bingöl Valisi Dr. Ahmet Hamdi Usta; 'Yolun açık, başarıların daim olsun Ahmet Kerem!'
11.07.2025
17:29
Kuyuldar`dan çağrı!
Kuyuldar'dan çağrı! 'Herkesin fikrine, katkısına ihtiyacımız var'
Bingöl'ün acil çözülmesi gereken sorunlarını 'işgal, su, trafik ve deprem' başlıklarıyla sıralayan ve çözüm için kamu, sivil toplum ve halkın katılımı çağrısında bulunan Bingöl Kent Konseyi Başkanı Yunus Kuyuldar: 'Bu şehirde yaşayan herkesin fikrine, katkısına, deneyimine ihtiyacımız var. Bingöl'ü hep birlikte daha yaşanabilir bir şehir haline getirmek istiyoruz' dedi.
Sitemizde yayınlanan haberlerin telif hakları gazete ve haber kaynaklarına aittir
©Copyright 2017
Haberler, Fotoğraf Galerisi, Video Galerisi, Köşe Yazıları ve daha fazlası için arama yapın