Bir başkadır bingöl'de kış telaşı

Farklı kültür birikimleriyle bir gıda depolama işi olan bu ''tatlı telaş'' teknolojinin gıda üretiminde ve saklanmasında sunduğu tüm imkanlara rağmen, nesilden nesile aktarılıyor. Tüm Anadolu'da olduğu gibi kış mevsiminde bulunamayan yada aynı tazelikte bulunamayacak olan gıdaların depolanmasına, özellikle Ağustos ve Eylül aylarında başlanıyor.

Artık “Kurutmalığın” bir kültürümüz haline geldiğini söyleyen 72 yaşındaki Ayşe Çaka adındaki yaşlı teyze, özellikle dolmalık biber, patlıcan, reçel, turşu, peynir ve en önemlisi kışlık yakacak hazırlıklarının bundan 100 yıl öncesinde atalarının yaptığı gibi bugün de aynı telaş içinde devam ettirildiğini vurguladı. Bundan 50 yıl öncesine kadar “un” dan tutunda akla gelebilecek her türlü kışlık erzaklarını ambar dedikleri yerlerde sakladıklarını söyleyen Çaka, teknoloji ile birlikte artık bunların bugün nofrost denilen buzdolaplarında  saklandığını belirtti. Aynı geleneğin kız çocukları ve gelinleri tarafından devam ettirildiğini ifade eden Çaka; “Kültür birikimleriyle hazırlanan gıdalar, bütün kış bozulmayacak şekilde, değişik saklama yöntemleriyle depolanıyor. Mutfaklarda kaynatılırken evleri meyve kokularıyla dolduran reçeller, kavanozlardaki renkli görüntüleriyle iştah açan turşular, sofralardan eksik olmayacak domates ve biber salçaları, beraberinde değişik bir lezzet kültürü oluşturuyor” dedi.

 

Şehirde olduğu gibi köylerde yapılan kış hazırlıkları ayrı bir güzellik taşıyor. Bölgemizdeki köylerde genellikle imece usulüyle yapılan hazırlıklar, zorlu bir kışa karşı dayanışmanın da örneğini sergiliyor. Kış hazırlıkları köylerde yalnızca gıda depolama işini değil, biçilen otlar, ısınmak için gerekli olan odunlar köylüler tarafından imece usulü ile tedarik ediliyor. Kış mevsiminin ağır şartlarından dolayı yaklaşık 6 ay şehirle bağlantıları kesilen köylerde en büyük kış hazırlığı ise kışın ulaşımın sağlanamaması nedeniyle, un, çay, şeker, yağ, patates ve soğan gibi gıda maddeleri toptan alınarak, depolanıyor. Bu hummalı hazırlık sonucu, kış telaşı daha yazdan başladığı için kar yağdığı zaman insanlar büyük şehirlerdeki gibi panik yaşanmıyor.

Bingöl'de kış mevsiminde tüketilmek için kurutulan dolmalık biber ve patlıcanlar mutfaklarda yerini aldı. Kışlık dolmalık kurutmanın önemli bir gelenek olarak varlığını sürdürdüğü ilimizde, zengin ya da yoksul, bütün aileler kendi ihtiyaçları yanında başka kentlerde ya da yurt dışında yaşayan yakınları için de bu aylarda dolmalık patlıcan, biber ve kabak kurutuyor. Turşu hazırlığı için de,  özellikle salatalık, biber ve lahana kullanılıyor. Ancak turşu hazırlığı genelde Ekim veya Kasım aylarında yapılıyor. Bingöl'de, kış mevsimi yaklaşırken çok sayıda evin balkonunda ipe dizilen biber ve patlıcanları görmek mümkün.