Kriz baskısıyla işinden sıkılanların gözü, ‘başka' şirketlere kaydı. Rakamlar, son altı ayda çalışanlar arasında iş arama oranının, yüzde 100 arttığını gösteriyor. En çok da üst düzey yöneticiler ‘çalacak yeni bir şirket kapısı' arıyor.

Global ekonomik krizin ardından iş dünyası üzerindeki tedirginliği atmak adına, alternatif arayışına yöneldi. Krizle birlikte hızla artan işsizlik nedeniyle halihazırda çalışanlarda ortaya çıkan ‘işini kaybetme korkusu', pek çok beyaz yakalının kariyer planlarını etkiler hale geldi. Hem krizin çalışanlar üzerinde yarattığı endişe hem de yeni yılla birlikte şirketlerden beklenen maaş iyileştirmelerin gelmemesi, pek çok kişiyi yeni iş kapısı arayışına itiyor.

Online insan kaynakları siteleri, yönetim danışmanları ve şirket yöneticilerinin ortak görüşü, bir süredir çalışanların “gözünün dışarıda” olduğunu ortaya koyuyor. Üstelik rakamlar da farklı yönetim seviyelerdeki pek çok çalışanın, aktif olarak iş aradığını destekler nitelikte. İnsan kaynakları ve istihdam sitesi SecretCV.com'un araştırmasına göre son altı ayda “çalıştığı halde iş arayanların sayısı”nda yüzde 100'lük bir artış yaşandı. Sitenin kayıtlı iki üyesinden biri, “halihazırda bir iş yerinde çalıştığını” belirtiyor. Bir diğer online kariyer sitesi Kariyer.net'in verileri ise ocak ayından bu yana çalışan ve iş arayan kişi sayısında artış yaşandığını gösteriyor. Kariyer.net Genel Müdürü Yusuf Azoz, iş arayan sayısındaki artışı, “Ocakta beklediği maaş artışını alamayan çalışanların farklı fırsatlara yöneldi” sözleriyle açıklıyor.

Üst kademe hareketli

Çalıştığı şirkette -deyim yerindeyse- ‘hevesi kaçan' veya ‘yeni fırsat arayışına giren'ler yalnızca “memnuniyetsiz” orta ve alt seviye çalışanlar da değil. İnsan kaynakları ve yönetim danışmanları, özellikle kriz nedeniyle şirketlerin ‘teyakkuz' durumuna geçmeleriyle birlikte yönetim katlarında da hareketlenmelerin başladığını ifade ediyor. Üst düzey yönetici seçme ve yerleştirme alanında danışmanlık hizmeti veren Egon Zehnder yönetici ortağı Murat Yeşildere, yönetim kademesinde olduğu halde iş arayan çalışanların sayısında son dönemde ciddi bir artış olduğu bilgisini veriyor. Yeşildere'ye göre bu durumun ortaya çıkmasındaki ana etken, krizle birlikte şirketlerin başlattığı ‘yeniden yapılanma' çalışmaları. “Ekonomik tedbirler” başlığı altında hem ücretlerde hem de unvan ve yetkinliklerde yapılan değişikliklerin, “sumen altı kalmış kariyer planlarını ortaya çıkardığı tespitinde bulunmak” hiç de yanlış değil.

Zira Yeşildere'ye göre yıllık maaş artışlarının ve ikramiye miktarlarının belirlendiği, yan hakların yeniden gözden geçirildiği yılın ilk aylarında memnuniyetsiz çalışanlar, yeni fırsatlar kovalamaya başlıyor.

Bu görüşe katılan bir diğer isim de yine yönetim ve danışmanlık alanında hizmet veren KRM Genel Müdürü Kerim Paker. İşi olduğu halde danışmanlık şirketleri ya da online insan kaynakları siteleri aracılığıyla yeni kariyer planlarının peşinden koşan çalışan sayısındaki artışı, “krizle birlikte düşen motivasyona” bağlayan Paker, zincirleme bir etkiden söz ediyor: “Kriz dönemlerinde işlerin yavaşlaması ve hedeflerin tutturulamaması çalışanların işe olan motivasyon ve bağlılığını olumsuz etkiler. Bir de bunun üzerine kriz tedbirleri eklendiğinde çalışanlar, kendilerine yeni bir başlangıç ve soluk aramaya başlar. Doğal olarak işler açılınca da halihazırdaki konumunu ve gelirini kaybetmeden, daha iyi koşullar sunabilecek yeni iş olanaklarını değerlendirmek ister”.

Evdeki bulgurdan olmak da var…

Mevcut işinden memnun olmayan ya da koşullarını iyileştirmek için yeni bir iş arayışına giren çalışanları ise zorlu ve stratejik bir süreç bekliyor. Bilindiği gibi alternatif kariyer planlarını değerlendirmek isteyen pek çok çalışan, yeni iş arama sürecini, şirket ve çalışma arkadaşlarından olabildiğince gizli yürütmeyi tercih ediyor. Belki biraz da buna mecbur bırakılıyor. Zira uzmanlar Türkiye'de henüz çalışanının yeni bir iş aramasını ‘hoşgörüyle' karşılayacak şirket ve yöneticilerin azınlıkta olduğunda hemfikir.

Örneğin Murat Yeşildere, çalışırken iş arayanların bu durumu işverenleriyle paylaşmasını gerçekçi bulmayanlardan. Çoğunlukla bu arayışın arkasında “Acaba daha iyi şartlar var mı?” sorusunun olduğunu, henüz bu aşamadaki bir durumun işverenle paylaşılmasının sorun doğurabileceğini düşünüyor.

Human Resources Management Kurucu Ortağı Aylin Coşkunoğlu Nazlıaka ise bu durumun çalışanların inisiyatifine kaldığını belirtse de, adayları olumsuz sonuçlara karşı uyarıyor. Yeni bir iş arayışı içinde olduğunu şirketiyle açıkça paylaşan çalışanın, umduğu gibi bir iş teklifi almaması durumunda çalıştığı şirket ve yöneticilerle ilişkilerinin bozulabileceğini ifade eden Nazlıaka adaylara, “Dimyat'a pirince giderken evdeki bulgurdan olmayın” mesajı veriyor.

Ancak açık sözlülüğün, olumlu sonuçlar doğurabileceğini düşünenler de var. İşinden memnun olmayan, sıkıntılarını ve yeni bir iş arayışında olduğunu yöneticileriyle paylaşan kimi çalışanlar için sonuç beklendiği gibi ‘hüsran' olmayabiliyor.

Yüzde 90'ı bir yılda ayrılıyor

Yeni iş arayışındaki çalışanını kaybetmek istemeyen bazı şirketler maaşta iyileştirme, unvan ya da yeni yan haklarla çalışanının gönlünü alma yolunu tercih edebiliyor. Aylin Coşkunoğlu Nazlıaka Türkiye'de bu konuda yerleşmiş bir hatanın söz konusu olduğuna dikkat çekiyor. Yeni bir iş teklifi alan çalışanının değerini ‘geç' anlayan şirketlerin, işten ayrılmayı engellemek adına yeni imkanlar sunmasını “diğer çalışanlara verilen yanlış mesaj” olarak değerlendiriyor. Nazlıaka'nın konuya ilişkin ilginç bir de tespiti var. Referans olarak American Management Research Association'ı gösteren Nazlıaka, araştırmalara göre bu tip bir durumda istifasını geri çeken çalışanların yüzde 90'ı, bir yıl içinde işinden ayrılıyor.

Her ne kadar çalışan olarak yeni bir iş aramak ve alternatif kariyer planlarını değerlendirmek zor ve karmaşık gibi görünse de, uzmanların bu konudaki tavsiyeleri süreci kolaylaştırabilir. Halihazırda bir işi olduğu için adayların daha özgüvenli ve rahat, pazarlık gücünün de daha yüksek olacağını belirten insan kaynakları danışmanları, çalışanları rastgele başvuru yapmamaları konusunda uyarıyor. Ayrıca başvuru aşamasında bir işiniz olduğunu mutlaka belirtmeniz gerekiyor. Ancak unutulmaması gereken en hassas nokta, iş görüşmelerinde mevcut iş yerine dair olumsuz ifadelerin kesinlikle kullanılmaması gerektiği. Uzmanlar bunun adaylara dair negatif bir etki yaratacağı konusunda birleşiyor. Ayrıca yeni iş arayışı, mevcut şirketten gizleniyorsa görüşmelerin mazeret izni alınarak yapılması daha ‘etik' bulunuyor.

Kerim Paker / KRM Danışmanlık

“Bazen paylaşmak işe yarayabilir ”

Çalışırken iş arayanlar kesinlikle rastgele CV göndermemeli. İnternet siteleri üzerinden yapılacak başvurularda, ilan sahibi şirketlerle ilan içeriği çok iyi incelenmeli ve aday sadece kendi özelliklerine uyanlara başvurmalı. Bence işinden memnun olmayan bir çalışan, ayrılma kararı almadan önce sıkıntılarını üst yönetimiyle paylaşmalı. Bazen firmalar bu durumdaki çalışanlarına pozisyon değişikliği, yeni sorumluluklar gibi alternatif çözümler sunabiliyor.

Aylin Coşkunoğlu Nazlıaka / HRM

“İşiniz olduğunu belirtin”

Çalışan adayların iş arama sürecinde özgeçmişlerinde ‘çalışıyor' oldukları bilgisini gizlememeleri gerekir. CV üzerinde halihazırda çalıştığını açıkça belirten adaylar görüşmeye çağrılırken görüşme günü ve saatleri konusunda daha toleranslı ve esnek karşılanabiliyor. Burada önemli olan, yeni bir iş ararken mevcut işinizdeki sorumluluk ve görevleri aksatmadan yerine getirebilmek.

Murat Yeşildere / Egon Zehnder

İşverene ders vermek

Çalışırken iş arayanların bu arayışı işverenleriyle paylaşması bence Türkiye şartlarında gerçekçi değil. Aslında iş arayanların önemli bir kısmı ne aradığını bilmeden “acaba çalıştığım koşullardan daha iyi bir şeyler bulabilir miyim?” diye pazarda bakınanlar. Ancak gerçekten sahip olunan işle ilgili somut sıkıntılar varsa ve işten ayrılma kararı kafalarda yer edindiyse, bunu işverenler paylaşmak olası iyileştirmelerin önünü de açabilir. Her ne olursa olsun iş arayışının amacı, “işverene ders vermek” olmamalı.

Fatmanur Erdoğan / kariyeryolculugu.com

“İş, işte bulunur!”

Yeni bir iş aradığınızı ve ayrılmak istediğinizi yöneticinize söylediğiniz anda aslında o şirketteki kariyerinizi bitirmeye hazır olduğunuzu da açıkça ifade etmiş olursunuz. Bu da, kısa bir süre içinde yeni bir iş bulmanız gerektiği anlamına gelir. Çünkü yöneticiniz de sizin yerinize gelecek ismi düşünmeye ve planlarını yapmaya başlar. Ama işiniz varken başka bir iş aramak her zaman avantajlıdır çünkü pazarlık gücünüz artar. Bu yüzden de tercih edilen, çalışırken iş aramaktır.

Çalışanlar hangi alanlarda iş arıyor?

Kariyer.net'e göre;

- Satış elemanı

- Tıbbi mümessil

- Muhasebe elemanı

- Yönetici adayı

- Müşteri temsilcisi

SecretCV'ye göre;

- Mağazacılık/perakendecilik

- Tekstil

- Gıda

- İnşaat