Batı ülkelerindeki gizli ordular, İtalya'da başlayan Gladio tartışmalarıyla, 1990'ların başında tek tek açığa çıkartıldı. Avrupa'daki çoğu ülkede komisyonlar kuruldu, açığa çıkartılan sorumlular yargılandı. Sonunda da bu gizli orduların hepsi dağıtıldı. Bir ülke hariç: Türkiye... Türkiye'nin gizli ordusu "Özel Harp Dairesi", son 30 yılda her siyasi cinayet veya katliamda gündeme gelmesine karşın hakkında çok az şey biliniyor. Bunlar da çoğunlukla kulaktan dolma. Gerçek bilgiler ise geçen yıl yaşamını yitiren Bülent Ecevit'in açıklayabildikleriyle sınırlı kaldı. Ecevit, Özel Harp Dairesi'nin varlığını dönemin Genelkurmay Başkanı Semih Sancar'ın daire için örtülü ödenekten bir milyon dolar istemesiyle öğrenmişti. Ardından Ecevit, Özel Harp Dairesi Başkanı Kemal Yamak'tan bir brifing almıştı. Ecevit'in dahi başbakan olarak varlığını bilmediği Özel Harp Dairesi geçen hafta 55'inci kuruluş yıldönümünü kutladı. Ecevit Kılıç'ın Güncel Yayıncılık'tan çıkacak "Özel Harp Dairesi" adlı kitabı, bu gizemli kurumla ilgili pek çok soruyu yanıtlıyor. Kılıç, kitap için yaptığı çalışmayı, yazı dizisine dönüştürdü...

Gladio, komünizm tehlikesi ve Avrupa'da muhtemel Sovyetler Birliği işgaline karşı 1950'li yıllarda NATO bünyesinde kurulan gizli orduların adıydı. NATO konseptine göre şekillendirilen bu gizli ordular, Amerika ve İngiltere'nin öncülüğünde İtalya, Fransa, Yunanistan, Danimarka, İspanya, Portekiz, Almanya, Belçika, Norveç, Hollanda ve Türkiye'de oluşturuldu. NATO üyesi Kanada'nın Sovyetler Birliği'ne çok uzak olması, İzlanda'nın ise silahlı kuvvetleri bulunmaması nedeniyle bu iki ülkede oluşturulmadı. Buna karşın ilerleyen yıllarda NATO üyesi olmayan Avusturya, İsveç, Finlandiya ve İsviçre'de de gizli ordular kuruldu. Merkezi Brüksel'deki NATO Karargâhı olan bu orduların her ülkedeki ismi farklıydı. İtalyan gizli ordusunun adı "Roma Kılıcı" anlamına gelen Gladio, Fransa'nın gemilerdeki rotanın ayarlandığı pusuladaki sembollerden biri olan "Rüzgâr Gülü", Yunanistan'ın ise "Koyun Postu" idi. Gizli orduların oluşturulmasında ülkelerin kendi askeri ve istihbarat örgütleri etkin görev aldı. Varlıkları sır gibi saklanan ve o ülkenin parlamentosunun varlığından haberdar olmadığı bu orduların kurucuları ve sonraki yöneticileri Amerika'daki merkezlerde eğitimden geçirildi. Yine örgütlerin eğitim, silah ve teknik malzeme ihtiyaçları ABD tarafından karşılandı. Soğuk Savaş döneminin kilit ülkesi Türkiye'ydi. Türkiye'deki gizli ordunun kurulma çalışmaları, 4 Nisan 1952'de NATO'ya katılmasından hemen sonra, daha Kore Savaşı devam ederken başladı. Adı da Özel Harp Dairesi" oldu. Dairenin kurulma kararı resmi olarak 27 Eylül 1952'de bugünkü Milli Güvenlik Kurulu işlevini gören Milli Savunma Yüksek Kurulu'nda alındı. Ancak "özel harp" terimi dairenin işlevlerini deşifre ettiği için Özel Harp Dairesi'ne kâğıt üzerinden farklı bir isim bulundu: "Seferberlik Tetkik Kurulu." Özel Harp Dairesi'nin oluşturulması ile diğer dairelerin kuruluş kararlarına göre büyük bir fark var. Genelkurmay Başkanlığı'na bağlı tüm daireler ihtiyaca göre Genelkurmay Başkanlığı'nın emriyle kuruluyordu. Özel Harp Dairesi ise Milli Siyaset Kurulu'nun kararı doğrultusunda Milli Savunma Bakanlığı'nın kararnamesiyle kuruldu.

GİZLİ CEPHANELİKLER

Doğrudan Genelkurmay İkinci Başkanlığı'na bağlanan Özel Harp Dairesi'nin merkezi Kızılay, Ataç sokak numara 36'daki bir ev oldu. Geniş bir bahçe içerisinde yer alan bu ev Milli Savunma Bakanlığı tarafından kiralandı. Bu evde faaliyetlerine başlayan Özel Harp Dairesi'nin finansmanı ve silahlar dâhil tüm teçhizatı ABD tarafından karşılandı. Dairenin teşkilat yapısı da iki ana unsurdan oluşturuldu. Birincisi özel harp eğitimi alan çok profesyonel askerler. İkinci unsuru ise muhtemel bir Sovyet işgalinde cephe gerisinde askerlerle birlikte direnişi örgütleyecek sivillerden oluşturuldu. Her meslekten ve her kesimden seçilen bu siviller için de işgalde kullanmaları için Türkiye'nin dört bir yanındaki yeraltı sığınaklarında ve ormanlarda gizli cephanelikler oluşturuldu.