Devletle yarışan berber

Ceviz Eylem Planı ve ‘5 Yılda 500 Bin Ceviz Fidanı Dikim Projesi' kapsamında ceviz cennetine dönüştürülmesi hedeflenen Bingöl'de cevizciliğin gelişmesi adına en sivil ve önemli adımlardan birini atan Çağrı Kuaför İşletmecisi Mehmet Balat, “Berber ceviz üretir mi?” sorusuna “İnandıktan sonra neden olmasın” yanıtını veriyor.

Tıraş ettiği bir müşterisinin cevizle ilgili bilgilerinden yararlanarak ceviz yetiştiriciliğine soyunan Balat, şuana kadar 20 bin civarında ceviz fidanı dağıttığını, hedefinin ise 50 bin fidan olduğunu vurguluyor.

İşyerinde tıraş ettiği müşterilerinin ceviz talebini de karşılayan Balat, ithal ceviz ile yerli ceviz arasındaki tat farkına dikkat çekerken, ‘Bingöl'ün ceviz cenneti olmasının' gelecekte önemli bir gelir kaynağı olacağına inandığının da altını çiziyor.

Ceviz nasıl yetişir? Bingöl'de ceviz hangi bölgelerde yetiştirilebilir? Devletin hazine arazilerini tahsisi etmesi doğru mu? Sorularına yanıt veren Balat, birçok önemli hususa da değiniyor.

İşte Balat'ın cevizcilikle ilgili paylaşımları ve sorulara verdiği o yanıtlar…

CEVİZCİLİK FİKRİNİ TRAŞ ETTİĞİM MÜŞTERİM VERDİ

“35 yıllık berberim. 2003 yılında tıraş olmaya gelen müşterim Hazır Ali Beyazyıldırım ağabeyimle sohbet ederken cevizden konu açıldı. Bölgede uzun yıllar önce yaşayan Ermenilerin çok sayıda ceviz ağacı yetiştirdiğini, yöre insanın da bundan yıllarca istifade ettiğini fakat yakın geçmişte ticari amaçlar doğrultusunda ceviz ağaçlarının kestirilerek tüketildiğini anlattı. Cevizin hem sağlık hem de ticari açıdan önemli faydalarının olduğunu anlatınca, Bitlis Adilcevaz fidanı getirme fikri doğrultusunda 100 tane ceviz fidanı aldım ve köyüm olan Çiçekyayla'daki (Vulvare) arazime ektim. 3 yıllık fidanlardı. Ektikten bir yıl sonra meyve aldığımı görünce bu durum beni heyecanlandırdı. Bir sonraki yıl 200 tane daha getirip ektim. Şuanda arazimde 300 ceviz fidanı ekili ve bazılarından ceviz toplamaya da başlamış durumdayım. Allah nasip ederse 2-3 yıl sonra tamamı ceviz verecek. Bununla yetinmeyip fidan da yetiştirdim ve insanları ceviz yetiştirmeye teşvik için önce köylülerime 200 tane fidan dağıttım. Sonra bu durum giderek yaygınlaştı ve şuana kadar 20 bin civarında fidan dağıtmışım. Kim istermişse fidan vermişimdir. Hedefim, 50 bin adet fidan dağıtarak ceviz yetiştiriciliğine önemli bir katkıda bulunmaktır. Herkes kapısının önüne bir tane fidan ekse ve bakımıyla ilgilense, 3-5 yıl sonra Bingöl ceviz cennetine dönüşür”

TALEP VAR, YETER Kİ ÜRETİM OLSUN

Kendi arazimde yetiştirdiğim cevizleri, kurutma işlemlerinin ardından getirip berber dükkânımda satıyorum. Talep de var. Ege zeytinle, Karadeniz çayla ayakta tutuyor. Bölgemiz tarım ve hayvancılıkta artık beklenen hamleyi gerçekleştiremiyor. Yem pahalı, giderler fazla. Ama cevizde böyle bir külfet yok. İyi bir hamle yapılır ve herkes bu işe girerse, ihtiyaç fazlası cevizler ihraç edilebilir. Hiç olmazsa ülke genelindeki pazarda tüketilebilir. Bunca tatlıcı var. Hepsi ceviz kullanıyor. Fiyatı makul tutulup tatlıcılara dahi satılsa yine de önemli bir pazar oluşturulabilir. Bugün tükettiğimiz cevizlerin büyük bir kısmı yakın ülkelerden ithal ediliyor. Büyükçe cevizler var piyasada. Hepsi ithal ürün. Onlardan da alıp ekmek istedim ama çıkmadı. Çünkü bizler burada yetiştirdiğimiz cevizleri güneşte kurutuyoruz, onlar fırınlarda kurutuyor ve böylece ekilmesinin de önüne geçiyorlar. Burada üretilen cevizin tadı ile ithal edilen cevizin tadı da bir değil. Buradakiler daha lezzetlidir.

TOPRAK VE İKLİM UYUMUNA DİKKAT EDİLMELİ

Devlet eliyle proje geliştirilmesini de önemli buluyorum. Ama burada yine itinalı davranılmalı. Bedava ya da uygun fiyata ceviz fidanı vermek te çözüm değil. Bingöl'de ceviz yetiştiriciliği için gerekli toprak ve iklim koşulları var. Ama dere kenarları ve yamaçlar daha elverişli. Haftada bir sulama yapılırsa sıkıntı olmaz. Gübre verirken de dikkat edilmeli. Dikim tekniği de göz ardı edilmemeli. Bazen fazla gübre verilip fidan köklerini yakanlar oluyor. Ayrıca batı illerinde yetiştirilen ceviz fidanı bazen buraya uyum sağlamayabiliyor. Bir arkadaşım 100 tane fidan aldı ama bir yıl sonra 45-40 tanesi kurudu. Çünkü buranın kış koşulları çok sert. Fidanın dayanıklı olması lazım. Dağıtılan ceviz fidanlarının toprak ve iklim uyumluluğu dikkate alınarak türleri belirlenmeli. İl Tarım Gıda ve Hayvancılık Müdürlüğü'nün bu konuda daha kontrollü ve denetimli çalışmasında fayda var. Fidanı verdikten sonraki süreci de kontrol etmek, eksiklerin giderilmesinde yardımcı olmak lazım. Aksi halde ekilecek milyonlarca fidan ekilse de beklenen hedefe ulaşılamayabilir.

HAZİNE ARAZİLERİNİN TAHSİSİ SAPMALARA NEDEN OLABİLİYOR

Devlet eliyle yürütülen projeler kapsamında Hazine arazilerinin ceviz yetiştiriciliği yapanlara tahsis edileceği açıklandı. Burada dikkat edilmesi gereken hususlar var. Zaman zaman Hazine arazisini alıp ceviz ya da badem yetiştireceğini öne sürenler çıkıyor birçok insanın farklı hesaplar güttüğünü duyuyor ya da görüyoruz. Genel mantık “49 yıllığına alırsam bu arazi benim olur” düşüncesi yatıyor. Devletin bu noktada dikkatli davranması lazım. Ceviz yetiştireceği için arazi veriliyorsa, yıllık bakımları, verim oranı ve gelecek yıllarda geleceği potansiyeli takip edilmeli. Belirli kriterler konulmalı ve bu kriterlere uyum sağlanmadığı taktirde arazi kullanım hakkı ellerinden alınmalıdır. Burada esas olan yetiştirici sayısını arttırmak ve bu işin ticari potansiyelini arttırmaktır. Bu arazilere konulması yönündeki düşüncelerin önüne geçilmezse sadece arazi tahsis etmiş oluruz, cevizi de yine ithal etmek zorunda kalırız. Sayın Valimizim bu konuda çok büyük bir hassasiyet ve ısrar gösterdiğini görüyorum. Bu da ceviz yetiştiriciliğiyle ilgilendiğim için beni mutlu ediyor. Temennim, Bingöl'de herkesin ceviz yetiştirmesi, bundan hem kendi ihtiyacını karşılaması hem de satışından gelir elde etmesidir. Devletin hedefi 500 bin, benim hedefim 50 bin fidan dağıtmaktır. İnşallah hepimiz muvaffak oluruz ve Bingöl 3-5 yıl sonra ceviz cennetine dönüşür”