Okmeydanı SSK Endokrinoloji Bölüm Şefi Prof. Dr. Ziya Mocan, gençlerin ve çocukların nasıl kilo vermesi gerektiğine dair soruları yanıtladı: * Gençlerin ve çocukların kilo vermesi daha mı zor? Hayır, gençlerin kilo vermesi daha kolay çünkü gençlerin metabolizması daha hızlı. Kilo vermede bu çok önemli bir faktör. Gençler daha hareketli olduklarından, spor programlarını daha rahat uygularlar. Ayrıca, dış görünüşlerine yaşlılardan daha fazla dikkat ettiklerinden, diyet konusunda daha kolay motive olabiliyorlar. * Genç obezlerde metabolizma hızının yavaşlığına sık rastlıyor musunuz? Çok fazla görüyoruz. Buna özellikle gizli hipotiroit (tiroit bezinin az çalışması) neden oluyor. Diyete başladıktan sonra özellikle ilk 15 gün, bir ay içinde bazı metabolik şikayetleri oluyor; yorgun ve halsiz oluyorlar. Doktor kontrolünde düzeliyorlar. * Metabolizma hızı nasıl belirlenir? Metabolizma hızı; bazı aletlerle, kan tahlilleriyle, hormon düzeyleriyle ölçülebilir. Klinikteki hastaların metabolizmalarının yavaş olduğunu bir şekilde anlıyorsunuz. Belirgin şikayetleri oluyor. Hareketsiz ve halsiz oluyorlar, hareket ederken zorlanıyorlar. Saçları dökülüyor, kabızlık sorunu yaşıyorlar. * Metabolizma nasıl hızlandırılır? Üç şekilde hızlandırılıyor. Üçünü birden uyguluyoruz. Birincisi, metabolizmayı hızlandırıcı tiroit hormonları. İkincisi, bitkisel orijinli metabolizma hızlandırıcılar. Üçüncüsü, metabolizmayı hızlandırıcı yiyecekler. Mesela, narenciye grubundan limon ve greyfurt. Yemek aralarında bir tane greyfurt tavsiye ediyoruz. Bir de eğer midelerinde problem yoksa, taze limon suyu öneriyoruz. Limon yemek zor oluyor ama soda ile öneriyorum. Sabahları soğuk duş almak, metabolizmayı hızlandırır. Sabahları erken kalkmalarını ve sabah sporu tavsiye ediyoruz. Bunların hepsi gün içinde metabolizma hızlandırır. Akşam erken yatılacak; uyuyamayan biri zayıflayamaz. Ayrıca aç kalmak metabolizmayı zayıflatır; az az, sık sık yemelerini istiyoruz. * Çocukların gelişme geriliği yaşamadan diyet yapması mümkün mü? Biz buna diyet değil, 'sağlıklı beslenme' diyoruz. Çocukluğunda çok fazla beslenen çocuklar, sonradan obeziteye yatkın oluyorlar. Çocuklar, bebeklik çağından itibaren dikkatli beslenmeli. Çocuğun kilosu vücut kitle indeksinin üzerinde çıkarsa, o zaman diyet programı başlamalı. Her yaşta diyet yapılabilir. * Gençlerin performansları düşmeden diyet yapmaları mümkün mü? İlk şart; aç kalmayacaklar. İkincisi; besleyici unsurları mutlaka alacaklar. Amino asitlerden, proteinlerden zengin gıdalar alacaklar. Yumurta beyazı, proteindan çok zengindir. 18 yaşında bir genç, iki yumurta beyazı rahatlıkla yemeli. Üçüncüsü; vitamin zengini besinler tüketecekler. Taze yeşil yiyecekleri tercih etmeliler. Konserveler ve özellikle yapay içeceklerden uzak durmaları gerekiyor. * Gençlerdeki obezitenin kaynağı ne? Birinci neden; yanlış beslenme. Bebeklikte, çocuklukta ya da sonradan ortaya çıkabilir. İkinci neden; gizli hipotiroit. Yüzde 95'i böyle bir sorunu olduğunu bilmiyor. Kan testlerinden sonra ortaya çıkıyor. Üçüncü sırada ise genetik yapı geliyor. * Gençlere diyet sırasında neleri yasaklıyorsunuz? Yağlı yiyeceklerden, yapay içeceklerden uzak durmaları şart. Yemek saatlerini düzenlemeleri, gece yarısı atıştırmalarına son vermeleri gerekiyor. * İdeal kilo için hangi yeni alışkanlıkları geliştirmeleri gerekiyor? Mutlaka kahvaltı yapılacak, ara öğün şeklinde bir meyve mutlaka yenecek. Çoğu istatistiklerde görülüyor ki; obezlerin yüzde 50'sinden fazlası bilgisayar başında çok oturan insanlar. Bilgisayar çağının bize hediye ettiği en kötü şey; obezite. Yarım saat bilgisayar başında oturanlara 10 dakika yürümelerini öneriyorum. Çocukları bilgisayardan uzaklaştırıp, spora ya da oyuna itmek gerekiyor. * Genç biri diyet yapıyorsa ayda kaç kilo vermeli? Normal şartlarda, haftada bir ile en fazla bir buçuk kilo verdiği zaman çok iyi diyoruz. İdeal bir diyet, ayda yaklaşık 6 kilo verilmesini sağlar. * Gençler arasında moda olan sıfır beden kadar obezlik de artıyor. Neden? Özellikle modaya uyma ve kişilik problemleri var. Kişilikleri çok mükemmeliyetçi olanlarda, obsesif olanlarda; ya aşırı kiloya ya da aşırı zayıflığa rastlıyoruz. Düşük kilo ya da fazla kiloluların hepsi bir şekilde çok hassaslar. Bu hassasiyet, psikolojik olarak hastalık seviyesine kadar ilerleyebiliyor. * Diyetten sonra verdikleri kiloları almamaları için neler yapmaları gerekiyor? Diyetten sonra kilo almamaları için o kiloda ne kadar sıkıntı çektiklerini devamlı hatırlamaları gerekli. Eski resimlerini, eski kıyafetlerini saklamalarını istiyorum. Zayıflayınca çok mutlu oluyorlar, bedenleri tekrar ortaya çıkıyor. Bazıları bunun hep böyle gideceğini zannediyor. Ama dikkat etmezlerse çok kolay kilo alabileceklerini unutmamalılar. Her an dikkatli olmaları gerektiğini söylüyorum. 2-3 seneye kadar yağ hücreleri kaybolmuyor, miktarları azalıyor ve en ufak bir tekrarda eski haline dönüyor. O açıdan diğer insanların gösterdikleri hassasiyetin 2-3 mislini göstermeleri gerekiyor. (Sabah)