1- Mermer atölyeleri lağım suyu kullanıyor. Çocuklar bu suda yüzüyor, binlerce metrekarelik tarım arazileri bu suyla sulanıyor. İçme suyuna karıştığı iddia edilen bu su, Göynük Çayı'na da dökülüyor.

2- Duvarların delindiği, elektrik panolarının talan edildiği, motorların darbelerle hasar gördüğü, cihazların zarar verilerek ortalığa atıldığı tesis, şimdiler madde bağımlılarının uğrak mekânı olarak dikkat çekiyor.

3- TOKİ Uygulama Birimi yetkilileri, arıtma tesisinin koruma ve muhafaza işini daha önceden Bingöl Belediyesi'ne devrettiklerini, tesisle bir ilgilerinin bulunmadığını ve sorumluluğun tamamen belediyede olduğunu ifade etmişlerdi.
Bingöl'de 1 Mayıs 2003 tarihinde meydana gelen depremin ardından Başbakanlık Toplu Konut İdaresi (TOKİ) Başkanlığı'nca Recep Tayyip Erdoğan Mahallesi'nde inşa edilen konutların kanalizasyon atıklarının arıtılması için yaptırılan arıtma tesisi, ilgisizlikten harabeye döndü. Arıtma tesisinin harabeye dönüşmesini 07 Kasım 2007'de ayrıntılarıyla gündeme taşıyan Kent Haber, 2 yıl sonra aynı konuyu bir kez daha irdeledi ancak karşılaşılan tablo, yine ‘ilgisizliğin devam ettiği' yönündeydi.

Arıtmayan tesis uyuşturucu yuvası oldu

Deprem sonrası inşa edilen ve cihazları kurularak faal hale getirilerek Bingöl Belediyesi'ne devredilen tesis, çok kısa bir sonra işlevini yitirdi. Duvarlarında kimliği belirsiz kişi veya kişilerce oluklar açılan ancak basına yansıyan bu haberler üzerine açılan olukları kapatılan tesis için önlem alınmaması çözüme katkı sunmadı. Duvarlar yeniden delindi. Elektrik panolarının talan edildiği, motorların darbelerle hasar gördüğü, cihazların zarar verilerek ortalığa atıldığı tesis, şimdiler madde bağımlılarının uğrak mekânı olarak dikkat çekiyor. İç manzarasından alınan görüntülerde bu görüşleri pekiştiriyor.

Çocuklar yüzüyor, ekinler sulanıyor

Kadran Köyü bölgesinden gelen temiz su, arıtma işlevi bulunmayan tesisten Gayt Deresi'ne akan lağım suları yüzünden kirleniyor. Normla şartlarda yosun tutup yeşil renge bürünen dere taşlarının gri ve lağım atıklarına bürünmesi ise dikkatlerden kaçmıyor. Bu haliyle Gayt Regülâtörü'nden geçen lağımlı su, Saray Mahallesi Temelyapı bölgesinin altından kapalı galeri olarak geçiyor ve ikiye ayrılıyor. Birinci koldaki bu sudan, Sanayi Sitesi'ndeki mermer atölyeleri istifade ediyor. Devamında Kaleönü Mahallesi'nde açıktan akan bu lağımlı su, çocuklar tarafından için olimpik yüzme havuzu olarak kullanılıyor. Aynı suyla bölgedeki tarım arazileri, bağ ve bahçeler sulanıyor. Ekinyolu Köyü ve Köprübaşı Mezrası'ndaki tarım arazileri de bu suyla sulanıyor. Geri kalan su, Göynük Çayı'na dökülüyor.

İkinci kol ise temel yapının altından kapalı galeri şeklinde geçerek Çapakçur Çayı'nın kenarında açık kanala dönüşmekte. Özellikle yaz aylarında yüzlerce çocuğun serinlemek için girdiği bu lağımlı su, ovadaki tarım arazilerinin sulanmasında kullanılmakta. Gerek kapalı alanlarda beslenen hayvanlar, gerekse meralarda otlatılan hayvanlar da bu sudan içmekte.

İçme sularına da karışıyor iddiası

Gayt Deresi'ne karışan lağım sularına ilişkin önemli bir iddia ise, lağım sularının içme sularına sızdığı yönünde. İddiaya göre, Saray Mahallesi'ndeki içme suyu, sondajla çıkarılan suyla temin edilmekte. Suyun sondaj vasıtasıyla çıkarılmasından herhangi bir mahsur görülmüyor ancak sondajın şu özelliğine dikkat çekiliyor. “Sondaj vurulan bölgede topraktaki tüm sular sondajın vurulduğu bölgeye çekilir. Çekme gücüyle toprak içindeki kılcal damarlar diye tabir edilen tüm damarlarındaki suyu çeker. Bu bölgeden geçen ve toprağa karışan lağım suları da, sondaj nedeniyle içme sularına karışıyor olabilir. Sudan kaynaklandığı belirtilen enfeksiyon vakaları da bu durumdan kaynaklanıyor olabilir.”

Arıtma tesisinden belediye sorumlu

2007'de arıtma tesisinin durumuna ilişkin görüşleri alınan TOKİ Uygulama Birimi yetkilileri,

arıtma tesisinin koruma ve muhafaza işini daha önceden Bingöl Belediyesi'ne devrettiklerini, tesisle bir ilgilerinin bulunmadığını ve sorumluluğun tamamen belediyede olduğunu ifade etmişlerdi.

Dönemin Bingöl Belediye Başkan Yardımcısı Bahri Keskin ise, arıtma tesisinin Bingöl Belediyesi'ne devredildiğini doğrulamış ve arıtma tesisine yeni bir alan tahsisi için Çevre ve Orman İl Müdürlüğü'ne müracaat ettiklerini belirterek şu açıklamayı yapmıştı.

“Arıtma tesisi Bingöl Belediyesine devredildi ancak tesisin bulunduğu alandan mahalleye rahatsızlık verdiği için yeni yer arayışına girdik. Konu ile ilgili İl Çevre Orman Müdürlüğüne yazılı olarak müracaat ettik. Yazımıza cevap gelmediği için bir çalışma yapmadık. Tesise verilen hasardan bilgimiz yok. İlgili arkadaşlarımız konuyu araştıracaklar ve gerekli önlemleri de alacağız” dedi.

Bu tür tesislerin bakım, onarım ve çalıştırılması için kalifiyeli eleman olması gerektiğini anlatan Keskin, tesisin işlevini yürütmesiyle ilgili çalışma yapacak bir ekiplerinin bulunmadığını, bulunsa bile müdahaleci olamayacaklarını kaydetmişti.

Yapılan bu açıklamaların ardından sadece kapısına kilit vurulan ve yıkılan duvarları onarılan tesis, aradan geçen 2 yıllık süreye rağmen koruma altına alınıp aktif hale getirilmeyince aynı manzaralar yine devam etti.

Aftor Bölgesi'nde yapılması planlanan arıtma tesisiyle ilgili soruşturma başlatıldığı için bu tesis de hayata geçirilemiyor.

Halk sağlığı tehlike altında

Sözde arıtma tesisinden Gayt Deresi'ne akan lağımlı suda çokların serinlemesi, hayvanların bu sudan içmesi ile ovadaki ekili arazilerin bu suyla sulanması ve burada yetişen ürünlerin tüketiciye satılması gibi önemli konular sağlık açısından ciddi tehditler oluşturuyor. Tesisi değerlendirmeyen Bingöl Belediyesi ile içme suları ve halk sağlığı tehdidini görmezden gelen İl Sağlık Müdürlüğü ve tarımsal arazilerin lağım sularıyla sulanmasına sessiz kalan Tarım İl Müdürlüğü'nün bu konuya el uzatması isteniyor.

Kent Haber Gazetesi olarak; tesisin değerlendirilerek özellikle TOKİ konutlarının kanalizasyon atıklarının arıtılarak temiz suya dönüştürülmesi ve böylece zincirleme devam eden sağlık tehdidinin önlenmesi için ilgili tüm birimleri göreve davet ediyor, bu konuda Devlet Bakanı Cevdet Yılmaz ve milletvekillerinin gerekli desteği sunmasını bekliyoruz.

Bingol Kent Haber/Bingol MEdya