Senato Genel Kurulu'ndaki oylamada tasarı, 23'e karşı 75 oyla kabul edildi.

Tasarı, Irak'ın tek ülke olarak kalması ve toprak bütünlüğünün korunmasını, ancak Şii, Sünni ve Kürt bölgelerine ayrılmasını, petrol gelirlerinin denetiminin ise Bağdat yönetiminde kalmasını öngörüyor.

Tasarıda, Türkiye'nin bu konudaki kaygıları da gözetildi.

Tasarıda, "ABD'nin, federal bir hükümet sistemi oluşturulmasına ve federal bölgelerin kurulmasına izin veren Irak Anayasası hükümleri çerçevesinde, Irak'taki önemli gruplar arasında siyasi anlaşma sağlanmasını aktif şekilde desteklemesi" istendi.

Biden'in önerisi, bağlayıcı olmamasına karşın, Başkan George W. Bush'un Irak politikasına karşı çıkıyor.

"Kürt bölgesi istikrarlı"

Planın tespitler bölümünde, "Kuzey Irak'taki üç vilayette Kürt bölgesel yönetiminin idari rolünün tanındığı ve Kürt bölgesinin genel olarak istikrarlı ve barış içinde olduğu" anlatıldı.

Senato'da benimsenen tasarıda, Kürt bölgesine yapılan bu atıf dışında doğrudan üç federal bölgenin kurulması yönünde açık bir ifade yer almasa da, plan ABD ve dünya medyası tarafından, Irak'ın "Şii, Sünni ve Kürt bölgelerinden oluşması" çağrısı olarak değerlendirildi.

Biden'in önderlik ettiği planın öneriler bölümünde, "birleşik bir Irak içinde federal bölgeler kurulması yoluyla kapsamlı bir siyasi uzlaşma yönünde anlaşma sağlanması için, Iraklılar arasında bir konferans toplanması çağrısı" yer aldı.

Irak'taki grupların isteği

Planın tespitler bölümünde, mezhepsel ve etnik farklılıklara karşın Irak'taki grupların, ülkenin birliğini ve toprak bütünlüğünü desteklediği savunuldu.

Planın öneriler bölümünde ABD'nin, içinde BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi ülkesi, Irak'ta askeri bulunan devletler, Körfez İşbirliği Konseyi üyeleri ve Irak'ın komşularının da yer aldığı uluslararası topluluğa çağrıda bulunarak, Irak'ın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü tanımalarını istemesi gerektiği dile getirildi.

Planda, ABD'den, federalizme dayalı siyasi çözümü desteklemeleri ve Irak'a acil yardım sağlamaları yönünde bu ülkelere çağrıda bulunması da talep edildi.

Petrol gelirleri

Yine öneriler bölümünde ABD'nin, Irak hükümetinden acilen petrol gelirlerinin paylaşılmasına ilişkin bir yasa benimsemesini ve uygulamasını istemesi çağrısı da yer aldı.

Bu madde, medya tarafından petrol gelirlerinin denetiminin Bağdat'ta kalması gerektiği şeklinde algılandı.

Türkiye'nin PKK kaygısı

Planın sonunda, bunların yapılması durumunda, "Irak'ın, teröristler için bir sığınak ve komşular için bir tehdit değil, istikrarlı bir ülke olarak ortaya çıkması sağlanabilir" denilerek dolaylı olarak Türkiye'nin terör örgütü PKK'nın Kuzey Irak'taki varlığına ilişkin kaygılarına atıfta bulunuldu.

Uzmanlar ne diyor?

Kimi uzmanlar, Biden'in önerisinin, Irak'ın parçalanarak 3 ayrı ülkeye bölünmesini öngörmemekle birlikte, gelecekte bu yöndeki bir gelişmeye dolaylı olarak "yeşil ışık" yaktığı görüşünü savunuyor.

ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Demokrat Senatör Joe Biden, ABD başkanlık seçiminin fazla iddialı olmayan aday adayları arasında yer alıyor.

En iddialı Demokrat başkan aday adayı senatör Hillary Clinton, Biden'in tasarısını destekleyenler arasında yer aldı. Başkanlık yarışında iddialı bir başka Demokrat isim senatör Barack Obama ise, oylamaya katılmadı.

Demokrat Biden'in tasarısının tam 26 Cumhuriyetçi senatör tarafından desteklendiğine işaret eden gözlemciler, bu parti içinde Cumhuriyetçi başkan Bush'a karşı isyanın yaygınlaşmakta olduğunu belirtiyor.

Bush Maliki ile uzlaşmayı görüştü

BM Genel Kurulu için New York'ta bulunan George Bush ve Irak Başbakanı Nuri el Maliki dün bir araya gelerek, Irak'ta ulusal uzlaşmanın sağlanması konusunu ele aldı.

Maliki, görüşmeden sonra yaptığı açıklamada, "Irak'ın tümü için daha iyi bir gelecek sağlanması yolunda üstümüze düşen bütün sorumlulukları omuzlamaya hazırız. Irak'ın geleceği uzlaşmadan ve iç siyasi mutabakatlardan geçiyor" dedi.

Bush da Maliki ile bu konuda hemfikir olduklarını, Maliki hükümetine ulusal uzlaşmayla ilgili gereken desteği verdiklerini kaydetti.

(CNN TÜRK)

0