Kalkınma ajanslarının toplam bütçesinin yüzde 5'i veya 10'u gibi bir kaynağı kenara koyup, performanslarına göre ajanslara dağıtılabileceklerini ifade eden Bakan Yılmaz, "Performansı yüksek olan ajanslar kurumsal olarak bundan faydalanacaklar. Performansı düşük olanlar ise yaptırımlarla karşılaşacak" dedi.
Devlet Bakanı Cevdet Yılmaz, Kalkınma Ajansları Genel Sekreterlerinin de katılımlarıyla, kalkınma ajanslarında kaydedilen ilerlemeler, destekler ve ajanslara ilişkin hedeflerle ilgili olarak basın toplantısı düzenlendi. Başbakanlık Yeni Bina'da gerçekleştirilen toplantıya Yılmaz, basın mensuplarının konuyla ilgili sorularını da cevaplandırdı. Kalkınma ajanslarına aktarılan kaynakların nüfus, gelişmişlik düzeyi ve ajansların performans ölçüsüne göre dağıtıldığını ifaden eden Bakan Yılmaz, bu üç göstergenin birlikte değerlendirilip kaynak tahsisi yapıldığını aktardı. Ajanslar yeni kurulduğu için, şu anda bütçelerinin belirlenmesinde performanslarının önemli bir kriter olarak görünmediğini belirten Yılmaz, ancak ileriki günlerde bu çerçevede değerlendirmelerin yapılacağını anımsattı. Kalkınma ajanslarında performans esaslı bir mekanizma olduğunu dile getiren Bakan Yılmaz, ajanslar arasında tatlı bir rekabet istediklerini söyledi. Genel Sekreter ve uzmanlar kadrolu olmadığını ifade eden Yılmaz, "Sözleşmeli olarak çalışıyorlar. Bu nedenle performans esaslı çalışmak zorundalar. Kişilerin performansının ötesinde, kurumsal performansı Devlet Planlama Teşkilatı olarak belirleyeceğiz. Yarış yaptırmayı öngörüyoruz. Hangi ajansın performansı yüksekse, toplam kaynağın yüzde 5-10'unu ayırıp, daha etkili projeler geliştiren, projeler üreten ajanslara daha fazla kaynak ayıracağız. Genel sekreterler bunu görüp talip oldu. Dolayısıyla burada uygulamayı göreceğiz. Performansı düşük olan genel sekreterler yönetim kurulları tarafından değiştirilebilecek. Ya da bizim tarafımızdan değiştirilmesi önerilebilecek. Uygulamada performansı yüksek olanlar kurumsal olarak faydalanacak. Düşük olanlar da bunun yaptırımlarıyla karşılaşacaklar" diye konuştu.
AJANSLARIN 2008-2010 BÜTÇE BÜYÜKLÜĞÜ 870 MİLYON TL
Ajans bütçesinin bölgede ortaklık anlayışının bir göstergesi olarak merkezi bütçe, il özel idareleri, belediyeler ile sanayi ve ticaret odalarından ayrılan paylardan oluştuğuna dikkat çeken Yılmaz, 2008-2010 dönemi için ajansların üç yıllık toplam bütçe büyüklüğünün 870 milyon TL olduğunu belirtti. Bunun yaklaşık 661 milyon TL'sinin merkezi bütçeden ayrılan paydan, 209 milyon TL'sinin ise yerel paylardan oluştuğunu kaydeden Yılmaz, ajansların kurumsallaşmalarını tamamlamalarının ardından mali destek kullandırmak için proje teklif çağrılarına çıkmaya başladıklarını aktardı. Proje teklif çağrılarından öncelik alanına göre, başta KOBİ'ler olmak üzere, yerel yönetimler, kamu kuruluşları, sivili toplum kuruluşları, meslek kuruluşları, odalar, üniversiteler ve kooperatifler değişen oranlarda yararlanabildiğine değinen Yılmaz, mali desteklerin yarışma usulüyle seçilen projeler aracılığıyla kullandırıldığını, proje değerlendirme ve Seçim sürecinde ajans personeli ve yönetim kurulu üyelerinden bağımsız olarak çalışan, alanın uzmanı şahısların görev yaptığını dile getirdi.
2010'DA BÜTÜN AJANSLAR PROJE TEKLİF ÇAĞRISINA ÇIKACAK
Bu zamana kadar 7 kalkınma ajansının proje teklif çağrısına çıktığını açıklayan Bakan Yılmaz, 2010 yılında bütün ajansların proje teklif çağrısına çıkarak bölgesel destek vermeyi hedeflediklerini söyledi. 2008 yılında proje teklif çağrısına çıkan ajansların teklif çağrısı uygulamalarının tamamlandığını vurgulayan Yılmaz, bunlardan İzmir Kalkınma Ajansı'nın iki teklif çağrısı bileşeninde toplam 169 projeye 29.4 milyon TL destek sağladığını dile getirdi. Çukurova Kalkınma Ajansı ise dört bileşende çıktığı proje teklif çağrısı ile toplam 95 projeye 19 milyon TL destek verdiğini açıklayan Bakan Yılmaz, 2009 sonunda, İzmir, Çukurova, Mevlana, Orta Karadeniz ve Doğu Anadolu Kalkınma Ajansları teklif çağrısına çıktığını belirtti. Bu teklif çağrılarında bağımsız uzmanlar tarafından gerçekleştirilen proje değerlendirme sürecinin devam ettiğini aktaran Yılmaz, "KOBİ, kırsal kalkınma, küçük ölçekli altyapı gibi bileşenlerde çıkılan bu teklif çağrılarıyla projelere toplam 95 milyon TL mali destek kullandırılacaktır. Ayrıca, Dicle ve Karacadağ Kalkınma Ajansları yaklaşık bir ay önce proje teklif çağrısına çıkmış olup, halen proje tekliflerini toplama sürecinde çalışmalarına devam etmektedirler" diye konuştu.
BÖLGELERİN KÜRESEL REKABET GÜÇLERİ ARTIRILACAK
Türkiye'nin bölgesel politika'da yeni bir döneme geldiğini belirten Yılmaz, kalkınma ajanslarının bu dönemde yerini aldığını ifade etti. Gelişmiş ülkeler, kalkınmış ülkeler, kendi içlerindeki dengeyi daha iyi kurmuş ülkeler olduğunu söyleyen Yılmaz, "Biz de aynı çerçevede ilerleyeceğimizi düşünüyoruz. Ajanslarla bölge içi bölgeler arası gelişmişlik farklarını azaltacağız. Bütün bölgelerin ulusal kalkınmaya katkısını artıracağız. Gelişmiş bölgelerin uluslararası küresel rekabet güçlerini artırmak istiyoruz" dedi.
TOPYEKÜN KALKINMA HEDEFLENİYOR
Sadece Ankara Merkezli bölgesel kalkınma anlayışından ziyade, ülke geneline yayılan bir anlayışı geliştirmek istediklerini dile getiren Yılmaz, yeni bölgesel politikanın 3 temel unsuru olduğunu açıklayan Yılmaz, "Merkezi kurumlar arasında ve yerel merkez arasında bölgesel gelişme koordinasyonunun sağlanmasını çok önemsiyor. Bunun için Bögesel Gelişme Komitesi oluşturulacak. Bölgesel politikalarda bütünlüğün ve tutarlığın sağlanması için Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi çerçevesinde gerçekleştirilecek. Yeni ve yenilikçi destekler ve sistemler uygulamaya konulacak. Bunlar arasında kalkınma ajansları, Cazibe Merkezleri. SODES, Köydes programları olacak. İş-Kur, KOSGEB, Tübitak gibi kurumların proje bazlı ve bölgesel bazlı destekleri de bu projenin bileşeni olarak kabul edilebilir. Yeni bölgesel gelişme yaklaşımıyla topyekün kalkınmayı gerçekleştirmeyi hedefliyoruz" dedi.
KURUMSALLAŞMA SÜRÜYOR
Yılmaz, Devlet Planlama Teşkilatının genel koordinasyonunda kurulan ve çalışan ajansların bir kısmı kurumsallaşmasını sürdürürken, bir kısmı da belirli bir kurumsal gelişimi müteakip faal olarak destek sağlama konumuna geldiğini söyledi. 14 Mayıs 2010 itibarıyla ajanslarda toplam 538 personel istihdam edildiğini dile getiren Yılmaz, şu bilgileri verdi:
"Bunlardan 443'ü uzman, 95'i destek personelidir. İstihdam süreci tamamlanan 16 ajansta toplam 367 uzman ve 78 destek personeli fiilen çalışmaktadır. Mülakatlarını tamamlayan 4 ajansta ise toplam 67 uzman ve 17 destek personeli başarılı bulunmuş olup, en kısa sürede görevlerine başlayacaklardır. Tüm ajanslarda çalışacak toplam personel sayısının yakın zamanda 900'ü aşması beklenmektedir. İstihdam edilen personele Van, Samsun, Kocaeli illerinde ve DPT Müsteşarlığında yaklaşık bin adam/gün hizmet içi eğitim verilmiştir. Ajans personelinin yaklaşık yüzde 10'u doktora derecesine sahiptir. Ayrıca ajans personeli, hepsinin en az orta düzeyde konuşabildiği İngilizce haricinde 8 farklı yabancı dile orta ve ileri düzeyde hakimdir."
BÖLGESEL GELİŞME KOMİTESİ KURULACAK
Devlet Bakanı Yılmaz. Kalkınma Ajanslarının 2010 yılı faaliyetlerine yönelik de bilgi verdi. 2010'da Bölgesel Gelişme Komitesi oluşturulacağını belirten Yılmaz, Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi'nin hazırlanacağını vurguladı. Kalkınma ajansları, işbirliği ve ortaklıkların geliştirmeye devam edeceğini ifade eden Yılmaz, bunlar arasında, KOSGEB ve Kalkınma Bankası ile protokol imzalanması, kümelenme konusunda ilgili uzmanlık kurumları ile ortak bir destek altyapısının kurulması, Halkbank ve Vakıfbank'ın eş finansman destekleri, Köydes ve kırsal kalkınma konusunda Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile işbirliğinin bulunduğunu söyledi. Yılmaz, sekiz modülden oluşan ve ortak bilgi paylaşımı, işlem ve karar destek platformu olan kalkınma ajanslarının yönetim sisteminin faal hale getirileceğini bildirdi.
ORTA VADELİ HEDEFLER
Devlet Bakanı Cevdet Yılmaz, kalkınma ajanslarının orta vadeli hedeflerini açıkladı. AB Yapısal Fon yönetimine ilişkin bölgesel kapasite oluşturulacağını belirten Yılmaz, bölgesel gelişme programları aracılığıyla fon kullanımı için akreditasyona hazırlık çalışmalarının yürütüleceğini dile getirdi. Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisinin yerel ve merkezi düzeyde katılım ile geliştirilmesinin planlandığını söyleyen Yılmaz, bölgedeki tüm tarafların kalkınma temelinde işbirliğinin sağlanacağını vurguladı. Destek mekanizmalarının geliştirileceğini, çeşitlendirileceğini aktaran Yılmaz, geri dönüşlü fon mekanizmalarının geliştirileceğini ifade etti. Yılmaz, performansa dayalı kaynak tahsisi yapılacağını, bölgesel gelişme alanında AB Müktesebatına uyum sağlanacağını anlattı.
KALKINMA AJANSLARININ KRONOLOJİSİ
Şubat 2006'da yürürlüğe giren Kalkınma Ajansları Kanununu takiben ilk olarak Temmuz 2006'da İzmir ve Çukurova Kalkınma Ajansları kuruldu. Karşılaşılan hukuki sorunların aşılmasının ardından Kasım 2008 ayında 8 ajans, Temmuz 2009 ayında ise kalan 16 ajans kuruldu. Hali hazırda 26 ajansın tümü hukuken kuruldu. Ajansların 25'inde genel sekreter ataması tamamlandı. Geçen sene Mayıs ayında 3 genel sekreterleri olduğunu anımsatan Yılmaz, "Şimdi 25 ajans var. Ankara'yı da en kısa sürede belirleyeceğiz" dedi.
Bakan Yılmaz, Ankara Kalkınma Ajansı'nın genel sekreterinin neden seçilemediği, 25 Kalkınma Ajansı'nın genel sekreterinin erkek olduğunun hatırlatılıp, henüz genel sekreteri belirlenmemiş olan Ankara için adaylar arasında bayan olup olmadığına yönelik soruyu cevapladı. Yılmaz, "Geçen yıl Mayıs'ta 3 genel sekreter vardı. 25'e geldik. Çok kısa zamanda hızlı gelişme sağladık. Bütün bölgelerde aynı hızla hareket edemiyoruz. Yönetim Kuralları ön değerlendirme yapıyor. Biz de değerlendirme yapıyoruz. Bu değerlendirmeler çakışmıyor. Ankara'da son aşamalara geldik. İlk tur yaşandı diyelim. Ancak uzlaşma sağlanamadı" dedi.
KADIN GENEL SEKRETER OLMAMASI BENCE DE EKSİKLİK
Kadın genel sekreter olmaması konusunda ise Yılmaz, "Bu bir eksiklik bence de. Yerelden de keşke bu yönde talep gelse keşke. Bize böyle bir talep geldiğinde olumlu bakacağımızı ilan etmek isterim. Genel sekreterlerimizin bazıları zamanla değişecektir. O zaman bunu değerlendiririz diye düşünüyoruz" diye konuştu.
ÖNCE KURUMSAL YAPIYI GÖRELİM
AB'deki kalkınma ajanslarının idari yapılanmasıyla Türkiye'dekiler arasında farklılıklar olduğunun, Türkiye'de genel sekreterlerin yetkilerinin sınırlı olduğunun anımsatılıp, kalkınma ajanslarının uygulamada karşılaştığı sorunları gidermek amacıyla bir çalışmaları olup olmadığına yönelik bir soruyu cevaplandırdı. Bakan Yılmaz şunları söyledi:
"Kalkınma ajansları dünyada uzun zamandır yaşanan bir deneyim. Biz de geç kalmış bir mekanizma. Keşke çok önceden bu mekanizmaları kurmuş olsaydık. Her ülke, kendine göre yapı oluşturmuş. Bazılarında vakıf gibi çok sivil, bazı ülkelerde çok daha formel, idare bir yapılanma olmuş. Ne kamu dışı, ne de kamu. İkisinin arasında bir yapı. Bu da Türkiye'ye özgü bir yapı. Bir anda ortaya çıkmış bir model değil. Türkiye için uygun model geliştirme konusunda istişare şeklinde oluşturuldu. Uygulamaya bakılacak, uygulamaya bakıldığı zaman, yaşanan sıkıntıları değerlendirip, kurumsal yapıyı geliştirebiliriz. Daha ilk aşamada, ilk yılında kurumsal yapıyı hayata geçirmek mümkün değil. Öncelikle bizim bunları hayata geçirmeliyiz: Emekleme dönemi kurumlarımızın, oturmasını sağlayalım. 26 kurumsal yapı oluşturuyorsunuz, önce bunları kurumsallaştıralım, ardından daha iyi duruma nasıl gidebilecek. Genel sekreterlerimizin daha fazla yetkili olması gerekir: Yönetim kurulları yetkilerinin bir bölümünü genel sekretere devrediyor. Bazı münferikt sıkıntılar olabilir. Kurumu çalıştıracak şekilde bir anlaşıy olmasını sağlamasına destek veriyor. Önce kurumsal yapıyı görelim, daha sonra nasıl daha iyiye götürebiliriz diye bakarız,"
PROJE FİKRİYLE GERÇEK PROJEYİ KARIŞTIRIYORUZ
Bakan Yılmaz, Türkiye'de proje fikri olduğunu, gerçek projenin az olduğunu söyledi. Bakan Yılmaz, "Bazen biz proje fikriyle, projeyi de karıştırıyoruz. Çok projemiz var deniliyor ama gerçek anlamda çok projemiz yokProjelerimiz genelde fikir anlamında" dedi.
