Aralarında tanınmış gıda firmalarının da bulunduğu bazı şirketlerin bu zammı, hem market zincirlerinin hem de tüketicilerin tepkisini çekti. En önemli harcama kalemi olan gıda maddelerinde yapılan KDV indiriminin enflasyonla mücadelede büyük rol oynaması bekleniyordu. Ancak sessiz sedasız yapılan zamların bu konudaki umutları boşa çıkarmasından endişe duyuluyor.
Hükümet, haziran ayı itibarıyla çikolatadan meyve suyuna, bisküviden konserveye kadar birçok gıda maddesinin yüzde 18 olan KDV oranını yüzde 8'e çekti. Kademeli olarak yürürlüğe girecek vergi indiriminin enflasyonla mücadele programına destek vermesi, tüketiciye de indirim olarak yansıması bekleniyordu. Ancak dün Referans Gazetesi'nde yer alan habere göre bazı firmalar indirimi fırsat bilerek, ürünlerinin vergisiz fiyatlarına zam yaptı. Gazete, üretici firmaların yaptığı fiyat artışlarından sonra düzenlenen faturaları da yayınladı. Buna göre ünlü bir üreticiye ait bir çikolatanın birim fiyatı yüzde 18 KDV'nin uygulandığı 31 Mayıs tarihinde düzenlenmiş irsaliyeli faturada 14,76 yeni lira iken, yüzde 10 KDV indiriminin geçerli olduğu 4 Haziran'daki faturada 15,84 YTL olarak kayda girdi. Yine 31 Mayıs tarihli bir faturada dondurmanın fiyatı 16,76 yeni lirayken hazirandaki faturada ürünün vergisiz fiyatı 17,76 YTL olarak gösterildi. Ürünlerin vergisiz fiyatlarına yüzde 8'e varan zam yapıdı. Birçok gıda firmasının yaptığı zam, market zincirlerinin de tepkisini çekti. Bazı zincirler zam yapan firmaları reyonda teşhir etmeye hazırlanırken, Tüketiciler Birliği de marketlerle işbirliğine giderek fatura denetimlerine başladı.
"Dondurmacılar haklı"
KDV indirimi ile aynı dönemde fiyatları yüzde 10 artıran dondurmacılara, Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu (TGDF) Başkanı Şemsi Kopuz destek verdi. Dondurma sektöründe 3 yıldır yaşanan kıran kırana rekabet nedeniyle firmaların zam yapmadığını, bu yüzden haklılık payları olduğunu öne süren Kopuz, "Dondurma üreticileri çok zor durumdaydı. Ben de olsam zam yapardım." açıklamasında bulundu. Federasyon başkanı, diğer sektörlerde ise zamları tasvip etmediklerini söyledi. Gıdada KDV indiriminin tekstile nazaran çok daha başarılı gerçekleştiğini belirten Kopuz, "Üyelerimizi fırsatçılık yapmamaları konusunda uyarıyoruz. Çünkü bundan en fazla onlar zarar görür. Neticede KDV indirimi pazarı genişletmek ve daha fazla ürün satmak için yapılıyor. Bir geçiş süreci yaşanıyor. Ancak bu indirimin kısa vadede tüketicinin cebine ve sağlığına olumlu yansıyacağını tahmin ediyorum. Ayrıca kayıt dışı çalışan firmalar bu değişiklikle kayıt altına alınmaya başlandı." değerlendirmesini yaptı.
İndirim listesi 8 bin ürünü kapsıyor
Yüzde 10'luk KDV indirimini Migros, Carrefour, Tansaş, Kim, Onur ve Şok gibi birçok mağaza 1 Haziran itibarıyla hayata geçirdi. İndirim, meşrubattan bakliyata, gofretten çikolataya yaklaşık 8 bin ürünü kapsıyor. İstanbul çapında marketleri bulunan bir zincirin yetkilisi, "Zam yapan firmaları belirlemek için faturaları mercek altına aldık." dedi. İsminin açıklanmasını istemeyen yetkili, "31 Mayıs irsaliye faturaları ile 4 Haziran'a ait faturaları birbirleriyle karşılaştırdık. Bir gıda firmasından satın aldığımız ürünlerin yüzde 35'inin çıplak fiyatlarının yüzde 5'lere varan oranda arttığını gördük. Zamların sürmesi halinde reyonlarda ürünlerin fiyatlarının yanına 'Bu ürüne haziran ayı itibarıyla zam yapılmıştır' şeklinde ibareler koyacağız." bilgisini verdi.
