Kredi fazilerine zam geliyor

Dünya piyasalarındaki kriz nedeniyle geçen hafta kredi verme işlemlerini yavaşlatan bankalar, finansman maliyetindeki artışı tüketiciye zam olarak yansıtacak. Bankalar ilk zam yapan olmamak için rakiplerini bekliyor

ABD'DE subprime (eşikaltı) mortgage kredilerinde başlayıp tüm dünyayı etkisi altına alan krizin faturası Türk tüketicisine de çıkıyor. Konut ve diğer tüketici kredilerinde seçim sonrası beklenen faiz indirimi dünya piyasalarındaki çalkantılar nedeniyle askıya alınırken, kısa süre içinde oranların yeniden yükselişe geçmesi bekleniyor. Bankalar başta uzun vadeli konut kredileri olmak üzere tüketiciye verdikleri borçların faiz oranlarında artışa gitmeye hazırlanıyor. Gerekçe ise yurtdışından bulunan uzun vadeli kredi kaynaklarının maliyetindeki artış.

Zam Londra kaynaklı

Mali piyasalardaki dalgalanma nedeniyle tüketici kredilerinde kısa süre içinde yaşanması beklenen faiz artışının perde arkasında, Türk bankalarının Londra piyasasından bulduğu uzun vadeli kaynaklardaki sıkıntı yatıyor. Müşterilerine 5-10 yıl ya da daha uzun vadelerde borçlanma imkanı tanıyan bankalar, bu kredilerin finansmanını yurtdışından sağlanan paralarla yapıyor. Çünkü bankalar iç piyasadan bu kadar uzun vadeli kaynak bulamıyor. Bankaların en önemli para kaynağı olan mevduatlar 1-3 ay vadede yoğunlaşıyor. Dışarıdan, özellikle de Londra piyasasından bulunan finansmanlar ise swap denilen bir işlem aracılığıyla elde ediliyor. Swap yöntemi sayesinde bankalar Londra piyasasından 5-10 ya da daha uzun vadelerde YTL kredisi sağlayarak Türkiye'ye getiriyor ve daha sonra da tüketicilere uzun vadeli krediler açıyor. Uzun vadeli swap işlemleri özellikle konut kredilerinin finansmanında kullanılıyor.

Eller tetikte bekliyoruz

İşte Türk tüketicisinin maliyeti açısından birebir önem taşıyan bu swap işlemleri de son iki haftada dünya piyasalarında yaşanan çalkantılardan önemli ölçüde etkilendi. Hem faizleri arttı hem de bu yolla finansman sağlamak zorlaştı. Londra piyasasında iki hafta önce yüzde 14 düzeyinde olan 5 yıllık swap kredisinin faiz oranı yüzde 16.5'e kadar yükseldi. 10 yıllık swap kredilerinin faizi ise yüzde 13.5'ten yüzde 16'ya çıktı. Bankacılar maliyetlerde kısa süre içinde yaşanan bu artışın tüketiciye yansımasının ise kaçınılmaz olduğunu belirtiyor. Bir bankanın Hazine'den sorumlu Genel Müdür Yardımcısı şunları söylüyor:

“Bankanın verdiği kredilerin finansmanını biz sağlıyoruz. Bireysel kredi bölümüne artık daha yüksek faizle para bulabildiğimizi bildirdik. Biz onlara geçen haftaya kadar yüzde 1.29 maliyetle para sağlıyorduk. Onlar da üzerine maliyetleri ve kâr marjını ekleyip yüzde 1.33-1.34 aylık faizle tüketiciye konut kredisi kullandırıyordu. Ancak swap faizlerindeki artış nedeniyle bireysel krediler bölümüne artık yüzde 1.33'ten para sağlamaya başladık. Tüketiciye yansıyacak faizin ne kadar artacağını onlar belirleyecek.”

Zam oranı yüzde 0.1 olur

Başka bir bankanın bireysel kredilerden sorumlu genel müdür yardımcısı ise “Hazine bölümlerinin bize artık daha yüksek maliyetli finansman sağladığı doğru. Şu anda aylık kredi faizinin minimum 0.05-0.1 puan arasında artması gerekiyor. Faizi ilk artıran banka olmamak için rakiplerimizin hareketini kolluyoruz. Ancak bu bekleme çok uzun sürmez” dedi.

Faizde en küçük artış tüketicinin aylık taksidini 40 YTL yükseltiyor

Bankaların kaynak maliyetlerindeki artış nedeniyle tüketiciye yansıtmaya hazırlandığı kredi zammının ilk etapta 0.05 puan düzeyinde olması bekleniyor. Bu artış ise 100 bin YTL'lik 10 yıl vadeli kredide aylık taksit tutarının 40 YTL artması anlamına geliyor. Bu tüketiciye vade boyunca 4 bin 800 YTL'lik ek maliyet çıkartıyor. Tutarın aynı, vadenin ise 20 yıl olması durumunda tüketicinin aylık taksitine yapılacak zam 48 YTL'yi buluyor. Bu durumda tüketicinin toplam maliyeti 11 bin 520 YTL artıyor.